هر جامعه برای بقای و تداوم حیات خود، ناگزیر به رفع برخی نیازهای اساسی نظیر نیازهای اقتصادی، زاد و ولد، آموزش و پرورش و ایجاد نظم و امنیت عمومی بوده است. بنابراین در جهت رفع این نیازها به تدریج نهادهایی نظیر خانواده، آموزش و پرورش و... ایجاد شدهاند. از بین نهادهای اجتماعی نهاد آموزش و پرورش قدمتی چند هزار ساله دارد. بنایراین آموزش و پرورش به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی برآمده از متن جامعه و در عین حال سازنده و تکامل دهنده آن است و تأثیر آن در پیشرفت جامعه، امری کاملاً محسوس است. آموزش و پرورش، مسؤولیت های بزرگی برای تحقق اهداف فردی و اجتماعی برعهده گرفته است و به عنوان بهترین فرصت برای مطرح و موردنظر متخصصین و دستاندرکاران تعلیم و تربیت بوده است.هدف تمامی نظامهای آموزشی، برپا کردن مدارس خوب و با کیفیت است. کیفیت مدارس مستلزم تلاش و کار جمعی و هماهنگی کلیه پارامترهای داخلی و خارجی نظام مدرسه است. از میان بخشهای گوناگونی که در آموزش و پرورش به طور رسمی فعال هستند، مدرسه ها عموماً و دوره متوسطه خصوصاً، به عنوان یك نهاد اجتماعی حساس، نقش مهمی در تحقق هدفهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بر عهده دارند و لازمه تحقق این هدفها، ایجاد و تقویت محیط های جذاب و با کیفیت است.
شکوفاسازی استعدادهای انسانی مدرسه موسسه ای اجتماعی است که یک دانش آموز در سطوح متعدد اجتماعی، اقتصادی، هوشی و سنی با دیگر دانش آموزان و افراد برخورد کرده و ضمن هماهنگی خود را به سلاح علم مجهز نموده و در کنار آن صفات لازم تکاملی را نیز به تدریج می آموزد.فضای فیزیکی روانی و آموزشی مدرسه از جمله مسایلی است که می تواند بازتاب مهم و قابل توجهی بر ساختار رشد و تکامل ذهنی و فکری و نیز خلاقیت و سلامت روان دانش آموزان داشته باشد و به عنوان زیربنایی از بنیادهای حرکت اجتماعی فردای دانش آموزان مورد نظر قرار گیرد.در مدارس مشکلاتی که در فرايند ياددهي – يادگيري وجود دارد که را مي توان به گونه هاي مختلفي تقسيم بندي نمود، دریک تقسیم بندی این ویژگی در دو دسته قرارمی گیرند: ویژگی و شرايط درون سازماني و ویژگی و شرايط برون سازماني .منظور از سازمان، آموزشگاه يا مدرسه مي باشد. ویژگی و شرايط درون سازماني، آن دسته از ویژگی و شرايطي هستند كه در محيط آموزشگاه باعث آسيب پذيري فرايند ياددهي – يادگيري یا موجب فراگیری مطالب و پیشرفت مي شوند كه اهم آنها عبارتند از : ويژگي هاي علمي و شخصيتي معلم ، ويژگي هاي شخصيتي و حرفه اي مدير ، ويژگي هاي دانش آموزان ، محتواي كتاب هاي درسي ، فضا و تجهيزات و امكانات آموزشي .منظور از ویژگی و شرايط برون سازماني، آن دسته از ویژگی و شرايطي كه خارج از محيط آموزشگاه به نحوي در آسيب پذيري فرايند ياددهي – يادگيري دانش آموزان مؤثر است كه اهم آنها عبارتنداز: ويژگيهاي فرهنگي ، خانوادگي ، اقتصادي ، اجتماعي ، تاريخي ، سياسي يك كشور و بحرانهاي جهاني مي باشد(جعفری مقدم ،1390،ص93).اهميّت يادگيري براي سازگاري و بقاي انسان و تغيير الگوهاي آموزشي و اهميت يافتن مدرسه و ايجاد سيستم آموزش و پرورش جديد نقش مهم فرايند ياد دهي – يادگيري در مدارس آشكار است به گونه اي كه تمامي فعاليت هاي آموزش و پرورش در جهت بستر سازي مناسب براي تحقق اين فرايند مي باشد ، بنا براين آسيب شناسي و ارزیابی اين فرايند ، به منظور شناخت كمبود ها و موانع برطرف نمودن اشكالات موجود امري لازم و ضروري است(علاقه بند،1389،ص103). مدارس را عادت بر این است که همواره دانش آموزان را ارزیابی کنند، اما خود کمتر ارزیابی شوند. در حالی که تمام ذینفعان مدارس، اعم از والدین ، دانش آموزان، معلمان ، مدیران و سیاست گذاران مایلند بدانند اثر بخشی مدارس در انجام وظیفه خطیری که بر عهده دارند، به چه میزان است.در این مقاله به این موضوع می پردازیم.